Behandeling van artrose aan de enkel

Niet-operatieve behandeling

De behandeling van een versleten enkel is in eerste instantie niet-operatief. Vaak kan goede pijnstilling, eventueel in de vorm van een injectie, in combinatie met aanpassingen aan de schoenen de klachten aanmerkelijk verminderen. Aanpassingen aan schoenen kunnen bestaan uit correctie van de afwijkende stand of een afwikkelvoorziening waardoor de druk van de enkel afneemt bij de afwikkeling tijdens het lopen.

Daarnaast is het vaak ook mogelijk om een hoge aangepaste schoen te maken die de enkel in de minst pijnlijke stand “vastzet” (ook wel artrodese-schoen genoemd of schoen met artrodese-koker).

Medicijnen

Voor artrose van de enkel kunnen verschillende pijnstillers en andere middelen gebruikt worden. Omdat iedere patiënt verschillend is en niet iedereen hetzelfde reageert op medicijnen, zal de orthopedisch chirurg deze specifiek per patiënt voorschrijven. Ontstekingsremmende medicijnen (NSAID's) kunnen worden voorgeschreven, voorbeelden zijn diclofenac, naproxen, ibuprofen, en arcoxia. Er zijn nog vele anderen namen van ontstekingsremmende medicijnen. Deze medicijnen kunnen de pijn en de zwelling van het gewricht verminderen. Deze medicijnen worden vaak gegeven in combinatie met een maagbeschermer. Ook bij artrose en gewrichtsontstekingen door reumatoïde artritis zijn deze medicijnen effectief. Speciale medische behandelingen voor reumatoïde artritis worden echter door de reumatoloog ingesteld.

Injecties
  • Corticosteroïden injectie

Corticosteroïden zijn bijnierschorshormonen die gebruikt kunnen worden als krachtige ontstekingsremmers. Door het slijtageproces ontstaat er vaak vocht in de enkel. Dit vocht geeft vaak pijnklachten. Door middel van een injectie met corticosteroïden hopen we de ontstekingsreactie (vocht); en zo ook de pijn te verminderen. 

  • Hyaluronzuur injectie

Hyaluron is een product dat van nature in het menselijk lichaam voorkomt. Het is vooral te vinden in het gewrichtsweefsel en de gewrichtsvloeistof. Dit lichaamseigen hyaluron werkt als een smeermiddel en als een schokdemper in de gewrichtsvloeistof van een gezond gewricht, zoals een enkelgewricht. Artrose ( slijtage ) in het enkelgewricht vermindert deze werking. Het doel van de injecties met hyaluronzuur is om de pijn in uw enkelgewricht(en) te verminderen. De mate waarin de pijn vermindert en hoe lang die vermindering duurt, verschilt per patiënt.

Operatieve behandeling

Als de klachten, ondanks goede pijnstilling en goede schoenaanpassingen, toch te ernstig blijven is een operatie soms zinvol.

Een artrodese (vastzetten) van de enkel een optie.

Een artrodese van de enkel kan op verschillende niveaus uitgevoerd worden afhankelijk van de locatie van de slijtage:

  • Bovenste spronggewricht
  • Onderste spronggewricht
  • Gehele enkel
Artrodese van het bovenste spronggewricht
Het bovenste spronggewricht is met name van belang voor de voor achterwaartse buiging wat belangrijk is voor het afwikkelen van de voet en om goed af te kunnen zetten. Bij een artrodese van het bovenste spronggewricht wordt het scheenbeen (de tibia) vastgezet aan het sprongbeen (de talus). Bij deze behandeling wordt de beweeglijkheid van het bovenste spronggewricht (=de enkel) opgeofferd. Ondanks het vastzetten kunnen de meeste patiënten die dit hebben ondergaan, vrijwel normaal lopen en hebben aanmerkelijk minder pijnklachten dan tevoren.
 
Subtalaire artrodese (onderste spronggewricht)
Het onderste spronggewricht is het gewricht tussen het sprongbeen (talus) en het hielbeen (calcaneus). Het gewricht functioneert met name als de ‘zijwaartse’ bewegingen in de achtervoet (naar binnen en buiten kantelen) hetgeen van belang is voor het aanpassen aan oneffenheden van de grond.
 
Triple artrodese
Bij een triple artrodese worden vier botten in de achtervoet, die samen drie gewrichten vormen, aan elkaar vastgezet.
Een triple artrodese is een operatie voor artrose, dat wil zeggen een overmatige slijtage van het kraakbeen (zie voor de oorzaken: enkel artrose). De behandeling heeft als doel de pijn in de achtervoet/voetwortel te verminderen, de stabiliteit van de voet te verbeteren en soms om een stugge vervorming /scheefstand van de voet te corrigeren. Dit is een wat uitgebreidere ingreep dan een onderste spronggewricht artrodese. 
 
Nabehandeling
Een artrodese van de enkel is geen kleine ingreep en vergt een lange revalidatieperiode. Na een periode gips (6 weken onbelast en 6 weken loopgips) is de enkel vaak nog enige maanden in afnemende mate gevoelig en zijn de enkel en de voet nog lang dik.
 
Complicaties
Ook bij operatieve fixatie van de enkel zijn de risico's klein. Ondanks alle zorg die aan de operatie wordt besteed, kunnen er toch complicaties optreden in de vorm van:
  • Nabloeding van de wond
  • Infectie van de wond
  • Trombosebeen